Η οικογένεια Κίκιζα με τους υπαλλήλους του καταστήματος τροφίμων (1931).
Από το 1925 και ένα πετυχημένο παντοπωλείο σε μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες τροφίμων του σήμερα
Στα «Εδώδιμα και Αποικιακά» χτυπούσε η ψυχή της αθηναϊκής γειτονιάς στα χρόνια του Μεσοπολέμου. Τα κατά Θουκυδίδη εδώδιμα, τα βρώσιμα, τα φαγώσιμα και τα αποικιακά, δηλαδή τα είδη που προέρχονταν από αποικίες ευρωπαϊκών χωρών (μπαχαρικά, τσάι κ.ά.), έβρισκαν τη θέση τους στα ράφια των «Εδωδιμοπωλείων». Ήταν μία κατηγορία ανώτερα από τα μπακάλικα και τα παντοπωλεία, αλλά εκπροσωπούνταν από κοινό Σωματείο. Ήταν η πρωτογενής μορφή προοδευτικής οργάνωσης των Αθηνών, όταν η ελληνική πρωτεύουσα μετατρεπόταν σε πολιτεία. Ένα είδος «σούπερ μάρκετ» της εποχής.
Όπως έχει γράψει ο έγκριτος Κώστας Χατζιώτης το μεγαλύτερο κατάστημα του είδους στην προπολεμική Αθήνα ήταν των αδελφών Κίκιζα που είχε ιδρυθεί το 1925, στην συμβολή των οδών Λένορμαν και Παλαμηδίου. Στην κεντρική αυτή γωνιά της παραδοσιακής και πολυπληθούς περιοχής των Αθηνών, βρίσκει την έκφρασή του το ελληνικό όνειρο. Όπως γεννήθηκε και σφυρηλατήθηκε στις ψυχές νέων και εργατικών ανθρώπων, που ξεκίνησαν από διάφορους ελληνικούς τόπους και ξεχύθηκαν για να κατακτήσουν τον κόσμο.
Το εσωτερικό του καταστήματος τροφίμων Κίκιζα όπου δεξιά διακρίνεται ο Αλέξανδρος Κίκιζας (1935).
Το πρώτο εργοστάσιο της εταιρίας στην περιοχή Κολοκυνθούς στον Κηφισσό (1949).
Το «μυστικό»
Αυτό ήταν και το «μυστικό» της επιτυχίας. Νοικοκυροσύνη, μεράκι, μεθοδικότητα, εργατικότητα και οικονομία. Επί μισόν αιώνα το πρότυπο Κατάστημα Τροφίμων απέκτησε φήμη και μετατράπηκε σε υπεραγορά και πραγματικό τοπόσημο των Αθηνών. Αναπτύσσεται σε κραταιά επιχείρηση, απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της αγοράς και των πελατών, συμμετέχει στην κοινωνική ζωή της πόλης. Απασχολούν δύο δεκάδες υπαλλήλους, το κατάστημά τους σφύζει από κίνηση και τα φανάρια του είναι πάντα αναμμένα.
Ο γεννημένος το 1913 Αλέξανδρος Κίκιζας ήταν εκείνος που τα τελευταία προπολεμικά χρόνια θα δώσει νέα διάσταση τους εργασίες. Δειλά στην αρχή και δυναμικά αργότερα θα εισέλθει σε τομείς παραγωγής προϊόντων, στα πρότυπα τους εποχής. Στην αρχή ποτοποιείο, σε συνεργασία με επιχειρήσεις των Αθηνών και του επινείου τους, στη συνέχεια καφεκοπτείο. Ταυτοχρόνως δίνουν έντονο παρών στην κοινωνική ζωή και συμμετέχουν στην αστικοποίηση τους ευρύτερης περιοχής που έχουν εγκατασταθεί.
Aλέξανδρος Κίκιζας (1913-1965). Ο ιδρυτής τους ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ.
Εξάλλου, όλο και περισσότεροι κάτοικοι συγκεντρώνονται τους γύρω περιοχές, στο Μεταξουργείο, στην Κολοκυνθού στον Κολωνό. Στα τέλη τους δεκαετίας 1930, ο Αλ. Κίκιζας συνεταιρίζεται με τη Μακαρονοποιία «Δήμητρα», γνωστή στην αγορά από την προηγούμενη δεκαετία. Ανήκε στον Κοσμά Ψυχοπαίδη και τον Νίκο Μοσχόπουλο. Η επιλογή δεν ήταν τυχαία και συμβάδιζε με τους ρυθμίσεις που επέρχονταν στην αγορά και την επικερδή διακίνηση του προϊόντος. Αγορανομικές διατάξεις καθόριζαν πλέον τον τρόπο διακίνησης του προϊόντος, το οποίο μέχρι τότε έφτανε στον καταναλωτή «χύμα». Τώρα πλέον τα μακαρόνια μπορούσαν να διατίθενται σε πακέτα των πέντε οκάδων ή σε σάκους των 25 ή 40 οκάδων. Τους, σε συσκευασία τους μιας οκάς που κόστιζε 16,5 δραχμές ή μισής οκάς με τιμή 8,4 δραχμές.
«Αδελφοί Γ. Κίκιζα»
Οι ρυθμίσεις ήταν τους και επέτρεπαν την ανάπτυξη υγιούς εμπορίου, οπότε η εργασία προχωρούσε ικανοποιητικά. Οι «αδελφοί Γ. Κίκιζα», τους αρέσκονταν να εμφανίζονται, τιμώντας τον πατέρα τους και καταχωρώντας τον αριθμό τηλεφώνου τους (54.471 και 53.344), είχαν διαμορφώσει τους κατάλληλες συνθήκες για ανάπτυξη των εργασιών τους.
Κυκλοφορούσαν πλέον και μακαρόνια με την δική τους φίρμα. Αλλά ο πόλεμος ανέκοψε κάθε πρόοδο. Οι αδελφοί Κίκιζα είναι από εκείνους που συμπάσχουν με τον υπόλοιπο κόσμο της περιοχής.
Μπορεί το κατάστημα να υπολειτουργεί και να μην υπάρχει εργασία, αλλά ότι έχουν το διαθέτουν για την επιβίωση του πληθυσμού. Καταμεσής της Κατοχής (1943) προσφέρουν μακαρόνια για να σιτιστούν διακόσια παιδιά απόρων εφέδρων και τραυματιών της συνοικίας τους. Άλλοι βάζουν κιμά, κάποιοι προσφέρουν σταφύλια και έτσι καλύπτονται οι ανάγκες του Παραρτήματος Ακαδημίας Πλάτωνος της Πανελληνίου Ενώσεως Εφέδρων.
Η πρώτη ετικέτα των ζυμαρικών ΜΕΛΙΣΣΑ (1956)
«Στάσις Κίκιζα»
Επιτέλους φθάνει και η πολυπόθητη Απελευθέρωση. Απολαμβάνοντας την εμπιστοσύνη των πελατών το κατάστημα επανέρχεται σταδιακά στη λειτουργία του. Εξάλλου, το επώνυμο Κίκιζας έχει μετατραπεί σε τοπόσημο.
Όλοι γνωρίζουν την «Στάση Κίκιζα», όπου ανεβοκατέβαζε επιβάτες το «Τραμ 11». Ακόμη και στις μικρές αγγελίες ο προσδιορισμός της περιοχής γινόταν με την αναφορά «Κοντά στου Κίκιζα».
Ο Αλέξανδρος Κίκιζας όχι μόνον εμμένει στην παραγωγή ζυμαρικών αλλά πραγματοποιεί το μεγάλο βήμα. Το 1947, με τον αδελφό του Γρηγόρη, ιδρύουν τη δική του Βιομηχανία Ζυμαρικών στην περιοχή της Κολοκυνθούς, στον Κηφισό. Η επωνυμία τους «Βιομηχανία Εκλεκτών Ζυμαρικών Αδελφών Κίκιζα» (ΒΕΖΑΚ). Πλέον ο Αθανάσιος αναλαμβάνει τον Κυλινδρόμυλο που είχε ιδρυθεί και το χονδρεμπόριο τροφίμων και ο Δημήτριος το Κατάστημα και το Ποτοποιείο.
Η «Μέλισσα»
Σταθμός στην ιστορία της οικογένειας υπήρξε το έτος 1954. Ο Γρηγόρης Κίκιζας αποχωρεί από την επιχείρηση των Ζυμαρικών. Ο Αλέξανδρος της είχε δώσει και την ονομασία με την οποία την γνωρίσαμε οι νεότεροι: «ΜΕΛΙΣΣΑ (ΒΕΖΑΚ)», Το σύμβολο της εργατικότητας γίνεται στα χέρια του έμπειρου επιχειρηματία μέσον για ανάπτυξη και ραγδαία εξάπλωση παραγωγής και δικτύου. Παραμένοντας ουσιαστικά στην ίδια γειτονιά, εκσυγχρονίζει τις εγκαταστάσεις, δημιουργώντας υπερσύγχρονη γραμμή παραγωγής και ξήρανσης των ζυμαρικών.
Πρέσα παραγωγής ζυμαρικών της εποχής και το άπλωμα των μακαρονιών στα «καλάμια» (1958).
Το εργοστάσιο, στο «Τέρμα Κολοκυνθούς», γνωρίζει χρυσές στιγμές με αυτοματοποιήσεις και διαρκή ανοδική πορεία. Ο Αλέξανδρος Κίκιζας, ο δημιουργός της βιομηχανίας φεύγει από τη ζωή το 1965, αφήνοντας πίσω μία σφριγηλή επιχείρηση, την οποία διευθύνει πλέον η σύζυγός του Κωνσταντίνα Κίκιζα. «Μόνον τα δικά σας χέρια αγγίζουν αυτά τα μακαρόνια», έλεγε η επιτυχημένη διαφημιστική καμπάνια του 1967 όταν συνεχιζόταν η ανάπτυξη της επιχείρησης.
Χειροποίητη συσκευασία μακαρονιών (1956).
Μακέτα του νέου εργοστασίου της ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ στη Λάρισα (1980).
Η «Γειτονιά Κίκιζα»
Χωρίς να απωλέσει τον ρομαντισμό των παλαιότερων χρόνων και την επιρροή στις ψυχές των αγοραστών. Η επιρροή αυτή, σε συνδυασμό με την παράδοση, οδήγησαν το χέρι του λαϊκού στιχουργού Δημήτρη Χριστοδούλου την εποχή εκείνη να γράψει το τετράστιχο «Στη γειτονιά του Κίκιζα / στον Άγιο Κωνσταντίνο / για να βρεθώ μιαν άνοιξη / και την ζωή και την καρδιά μου δίνω»! Πρόκειται βεβαίως περί του Αγίου του Κωνσταντίνου του αποκαλούμενου Παλαιού.
Βρίσκεται λίγο παρακάτω από την αρχική θέση του καταστήματος των Κίκιζα. Βέρος Μεταξουργιώτης ο Δ. Χριστοδούλου, σχεδόν συνομήλικος της πρώτης επιχείρησης των αδελφών Κίκιζα, αισθάνθηκε την ανάγκη να την παραδώσει στην αιωνιότητα. Το τραγούδι μελοποιήθηκε από τον Γιώργο Ζαμπέτα που είχε ζήσει και εκείνος στο Μεταξουργείο και αποδόθηκε από τον Δημήτρη Μητροπάνο.
Κρίσιμοι σταθμοί
Όσο για την επιχείρηση τη δεκαετία 1967-1977 συνάντησε τέσσερις κρίσιμους σταθμούς: Το 1972 εξάγονται οι πρώτοι 32 τόνοι στην Αμερική, το 1973 ιδρύεται νέος Κυλινδρόμυλος στη Λάρισα, το 1975 αναλαμβάνει την επιχείρηση ο Γεώργιος Κίκιζας, γιος του Αλέξανδρου και της Κωνσταντίνας και το 1977, η «Μέλισσα» εξαγοράζει τη Θεσσαλική Μακαρονοποιία «Ντεβέτα».
Από τις αρχές της δεκαετίας 1980 η εταιρεία θα διακριθεί για τις επιτυχημένες επιχειρηματικές κινήσεις, στα πρότυπα του διεθνούς εμπορίου. Προηγήθηκε των εξελίξεων και φρόντισε για την ανάπτυξη συνεργασιών με μεγάλες εταιρείες τροφίμων του εξωτερικού. Έχοντας αποκτήσει την εμπιστοσύνη του κοινού με την συνέπεια της, η εταιρεία εμπλουτίζει τα προϊόντα που διαθέτει στην αγορά, τόσο με εισαγόμενα είδη όσο και με νέες δικές της παραγωγές (κανελόνια, ταλλιατέλες, σιμιγδάλι για γλυκά, σειρά προϊόντων Primo Gusto κ.α.).
